فتنه سبز و پروژه محرم 88 (قسمت پاياني)

راهپيمايي «برائت از منافقين»
در حالي كه كينه و نفرت ملت به اوج خود رسيده بود، بعدازظهر روز چهارشنبه نهم دي ماه، در تهران و ديگر شهرها به عنوان روز «برائت از منافقين» تعيين شد. ملت خداجو از سراسر شهر آماده حركت شدند و ميدان انقلاب تهران از ساعت ها قبل از آغاز رسمي مراسم (ساعت 15) مملو از اقشار مختلف مردم بود. در اين روز، ميليون ها عاشق اباعبدالله الحسين(ع) به خيابان ها آمدند تا ارادت خود را به امام شهيدشان نشان دهند و از دشمنان ايشان اعلام انزجار كنند.
راهپيمايي روز 9 ديماه را مي توان يكي از باشكوه ترين تجمعات در تاريخ انقلاب اسلامي دانست. اين راهپيمايي ويژگي ها و مشخصاتي داشت كه آن را نسبت به بسياري از راهپيمايي هاي تاريخي سه دهه انقلاب اسلامي برجسته مي ساخت:
1- اين راهپيمايي در اعلام انزجار از اقدام كساني صورت مي گرفت كه در پايتخت جهان تشيع، به خود اجازه داده بودند تا به ساحت مقدس اباعبدالله الحسين(ع) توهين كنند.
2- به گواه شاهدان عيني و حاضران در صحنه، اين راهيپمايي تاريخي با حضور ميليون ها عاشق اهل بيت(ع)، پرجمعيت تر از راهپيمايي هاي 22 بهمن در طول سال هاي گذشته بود و خيل جمعيت به طور پيوسته از ميدان آزادي تا ميدان امام حسين(ع) كيلومترها ادامه داشت؛ ديگر خيابان هاي مشرف به ميدان انقلاب نيز مملو از جمعيت بود.
3- برگزاري اين راهپيمايي تنها دو روز بعد از اعلام و اطلاع رساني سازمان تبليغات اسلامي بود؛ اما جمع شدن ميليون ها «مؤمن خداجوي» در اين فرصت كم، از ويژگي هاي ممتاز اين راهپيمايي مي باشد؛ چرا كه اغلب راهپيمايي هاي تاريخي از مدت ها قبل برنامه ريزي و اطلاع رساني مي شدند و شركت كنندگان مي توانستند براي حضور برنامه ريزي كنند.
4- برگزاري اين راهپيمايي در بعداز ظهر يك روز كاري، خود مانعي بود كه مي توانست موجب شود تا بخشي از جمعيت علاقه مند نتوانند در اين مراسم شركت كنند؛ در حالي كه راهپيمايي هاي مشابه، اغلب در پيش از ظهر يك روز تعطيل برگزار مي شود كه زمينه براي حضور همگاني بسيار فراهم تر است. با وجود اين، جمعيت حاضر در اين راهپيمايي بي سابقه بود.
5- عدم وجود امكانات و تداركات لازم براي برگزاري اين راهپيمايي وسيع از ديگر ويژگي هاي اين حماسه بزرگ بود. معمولاً در راهپيمايي هاي سراسري، دستگاه ها و نهادهاي ذي ربط هفته ها قبل، تمام امكانات خود را براي فراهم كردن رفاه شركت كنندگان بسيج مي كنند. تعبيه وسايل اياب و ذهاب مناسب، راه اندازي ايستگاه هاي صلواتي مراكز درماني و اورژانس و ... لازمه اين مراسمات است كه از هيچ كدام آن ها در روز چهارشنبه خبري نبود. اغلب راهپيمايي كنندگان هنگام بازگشت، كيلومترها پاي پياده را طي كردند تا بتواند به منازل خويش برگردند و در حالي كه خيابان هاي مركزي شهر مملو از جمعيت بود، وسايل نقليه عمومي متناسب با اين جمعيت پيش بيني نشده بود و بسياري از افراد در ساعات پاياني شب به خانه رسيده بودند.
در اين راهيپمايي، حتي صدا و سيما نيز آمادگي لازم را نداشت و فيلمبرداران و خبرنگاران محدود آن ها نتوانستند ابعاد و زواياي مختلف اين حماسه بزرگ را پوشش خبري - تصويري مناسب دهند و در بسياري جاها، خبرنگاران حضور نداشتند.
6- در كنار موارد فوق، آنچه بيش از همه، اين راهپيمايي تاريخي را از برنامه هاي مشابه برجسته مي ساخت، شورها و شعارهايي بود كه در آن مشاهده مي شد. در اين مراسم خودجوش، جمعيت با شور و حرارتي خاص و با دلي پر كينه از اغتشاش گران، فتنه گران و حريم شكنان حاضر شده بودند و شعارهاي تندي عليه سران فتنه سر مي دادند. اين در حالي بود كه امكانات صوتي مراسم تنها محدوده ميدان انقلاب را پوشش مي داد و جمعيت در فواصل مختلف به طور خودجوش شعارهاي متنوعي سر مي داد كه البته جهت و سوي آن يك چيز بيشتر نبود و آن اعلام انزجار از فتنه و برخورد قاطع با فتنه گران بود.
ضدانقلاب كه از حضور ميليوني ملت نگران شده بود، بلافاصله دست به كار شد و اعلام كرد كه پنج شنبه فرداي راهپيمايي در ساعت سه بعد از ظهر، سبزها در خيابان هاي تهران تجمع برگزار خواهند كرد تا به نحوي، راهپيمايي ملت را تحت الشعاع قرار دهند؛ اما اين اقدام كه توسط محسن سازگارا و محسن مخملباف هدايت مي شد نيز ناكام ماند و با ديدن خشم ملت، كسي از فتنه گران جرئت نكرد پا به خيابان بگذارد.
شروط پنج گانه موسوي براي پايان دادن به فتنه
چند روز بعد از جنايات اغتشاشگران و هتاكان در روز عاشورا، و دو روز بعد از حماسه ملت در راهپيمايي «برائت از منافقين»، رهبر فتنه سبز كه البته به بازيچه مجموعه جريان هاي مختلف ضدانقلاب تبديل شده بود، به صحنه آمد و در بيانيه اي كه مملو از دروغ و تحريف واقعيت بود، تلاش كرد تا چهره اي مظلوم از اغتشاش گران نشان دهد و آن ها را «عزاداران حسيني» لقب دهد كه به طور خودجوش! به خيابان ها آمده بودند.
موسوي در بخش پاياني بيانيه، در مقام معرفي خود به عنوان يك جامعه شناس و منجي برآمد و در ظاهر راهكارهايي حكيمانه و مشفقانه در پنج بند براي «عبور از بحران» ارائه داد! اما در واقع بايد آن را شروط سران فتنه دانست كه براي پايان دادن به فتنه پيش روي انقلاب گذاشته شده بود و به طور ضمني نظام را تهديد مي كرد كه در صورت عدم پذيرش اين شروط، فتنه ها ادامه خواهد يافت. صدور بيانيه فوق با واكنش هاي متفاوتي همراه بود، كه در سه طيف مي توان آن ها را دسته بندي كرد:
1- طيف اول، با نگاهي مثبت به بيانيه، آن را حركتي در راستاي حل مناقشات ارزيابي كردند. اغلب هواداران داخلي موسوي را مي توان در اين طيف جاي داد.
2- طيف دوم، جريان هاي افراطي ضدانقلاب بودند كه با احساس نگراني از بيانيه، تلاش كردند تا پيش شرط هاي موسوي را به عنوان حداقل مطالبات جريان فتنه سبز معرفي كنند. بخشي از اين طيف نيم نگاهي به سناريوي «عبور از موسوي» داشتند.
3- طيف سوم، اغلب چهره ها و جريان هاي اصول گرا كه معتقد بودند كه تغييري در مواضع موسوي صورت نگرفته و موارد اشاره شده در بيانيه نمي تواند راهكار حل فتنه باشد.
1- طيف اول: اولين اقدام در اين طيف، تنظيم نامه اي خطاب به رهبر معظم انقلاب از سوي «محسن رضايي» بود كه در آن از معظم له خواسته بود با صدور پيام و يا رهنمودي در يك سخنراني، حركت جديدي را براي وحدت، همدلي، برادري، گذشت و ايثار در جامعه آغاز كنند.
رضايي در اين نامه، ضمن تشكر از حماسه بزرگ ملت در نهم دي ماه، آن را سرآغازي نو براي پايان دادن به نگراني ها و حوادث بعد از انتخابات دانست و خطاب به فعالان سياسي و بزرگان انقلاب نوشت: «اينجانب به عنوان سرباز رهبري و ملت ايران ضمن تشكر از مردم و تبريك به جنابعالي، تقاضا مي كنم كه تمام فعالان سياسي و بزرگان انقلاب به پيروي از ملت ايران به صورت دسته جمعي در سپاسگزاري از حركت مردم به يك حركت نمادين دست بزنند.»
اما آنچه موجب مناقشات و واكنش هاي بعدي شد، اين فراز از نامه بود كه به بيانيه شماره 17 موسوي اشاره داشت كه چنين آمده بود:
«عقب نشيني آقاي ميرحسين موسوي از انكار دولت آقاي احمدي نژاد و پيشنهاد سازنده ايشان به اينكه مجلس و قوه قضائيه به وظايف قانوني خود در قبال پاسخگو كردن دولت عمل كنند، هر چند دير هنگام بود ولي مي تواند سر آغاز يك حركت وحدت بخش در جبهه معترضين با ديگران باشد.»
بخشي از همراهان موسوي نيز به استقبال اين بيانيه رفتند و آن را گامي براي حل بحران دانستند. «ابوالفضل فاتح»، مدير كميته رسانه و تبليغات ستاد انتخاباتي موسوي در انتخابات دوره دهم، نيز در بيانيه اي كه براي رسانه ها ارسال كرد، بيانيه 17 موسوي را يك حسن نيت بزرگ و خواسته حداقلي خواند كه براي خروج كشور از بحران صادر شده است.
حزب غيرقانوني «جبهه مشاركت» نيز با صدور بيانيه اي، حمايت خود را از راه حل هاي موسوي اعلام كرد. در ابتداي بيانيه مشاركت آمده است: «بيانيه شماره 17 مهندس ميرحسين موسوي پاسخي به اين نياز مبرم و عاجل ملت و كشور ايران است و در صورتي كه بخوبي توسط مخاطبانش دريافت و درك شود و به راه حل هاي حداقلي آن عمل شود مي تواند موجبات اميد و بهروزي را براي كشور فراهم بياورد. تحليل شفاف و هوشمندانه اي كه از واقعيت هاي موجود جامعه و كشور در اين بيانيه ارائه شده است خود نشان دهنده آن است كه راه حل هاي حداقلي نيز واقع بينانه و بر اساس نگاهي روشن ارائه شده است.»
2- طيف دوم: در اين طيف، جريان ضدانقلاب كه اين روزها تمام قد در پس شخصيت موسوي مخفي شده بود، عجولانه به ميدان آمد تا نگذارد اين تفسير از عبارات موسوي مبني بر رسميت شناختن تلويحي رئيس جمهور منتخب در ذهن هواداران سبزپوش خود جا باز كند؛ از اين رو بلافاصله با صدور بيانيه ها و تدوين مقالات و يادداشت ها به نفي اين تفسير پرداخت. براي نمونه، سازگارا و مخملباف، همكاران شبكه VOA، كه به استخدام سيا در آمده بودند، با صدور اطلاعيه اي اعلام كردند:
«1- مهندس موسوي در بيانيه اخيرش اعلام كرد كه آماده كشته شدن براي مردم ايران است. او اعلام كرد رهبر واقعي جنبش سبز مردمي هستند كه بي هيچ بيانيه اي از سوي او در روز عاشورا بپا خاستند. با اين همه براي آخرين اتمام حجت با كساني كه دل به اصلاح اين نظام بسته اند، پيشنهادات اصلاحي خود را مطرح كرد تا اگر روزي مردم نااميد از اصلاح، از تماميت اين نظام هم گذشتند، جاي هيچ اگر و امايي نماند.
2- مهندس موسوي بر پس گرفتن رأي مردم مصر است ودولت احمدي نژاد را كماكان غير مشروع مي داند. پافشاري برتغييرقانون انتخابات وبرگزاري انتخابات آزاد، قدم اول مناسبي براي حاكميت صندوق راي درمناسبات ميان مردم و حكومت است.
3- آن چه در اين اطلاعيه مطرح شده به عنوان كف مطالبات مردم است.»
اما در سطحي كلان تر بيانيه مشتركي توسط عناصر فراري و معلوم الحالي چون بازرگان، سروش، گنجي، كديور و مهاجراني در تاريخ 13/10/88 انتشار يافت كه به خوبي اهداف پشت پرده و پنهان سران داخلي و خارجي فتنه سبز را بر ملا مي كرد. نويسندگان بيانيه ضمن اشاره به بيانيه موسوي نوشتند: «بخشي از اين خواسته ها را آقاي ميرحسين موسوي در بيانيه هفدهم خود آورده است كه با توجه به تنگناهاي سياسي داخل كشور جنبه حداقلي دارد.»
بيانيه نويسان در ادامه موارد ده گانه اي را به عنوان مطالبات فتنه سبز از نظام اسلامي مطرح مي كردند كه در صدر آن، نامشروع اعلام كردن دولت منتخب ملت بود:
بندهاي مذكور همگي در مخالفت با اصول برجسته و مسلم قانون اساسي بود و از ويژگي ساختارشكنانه و براندازانه حاميان خارج نشين فتنه سبز خبر مي داد. اين بيانيه از سوي كساني نوشته شد كه اغلب آن ها ياران و همراهان كليدي جريان دوم خرداد در سال هاي پيش بودند و در مجموعه ضدانقلاب نزديك ترين گروه، شناخته مي شدند. توجه به اين نكته ضروري است كه وقتي نزديك ترين گروه ضدانقلاب به موسوي چنين خواسته هاي ساختارشكنانه و مخالف قانون اساسي را دنبال مي كنند وضع ديگر حاميان امروز موسوي در ميان سلطنت طلبان و منافقين و ... معلوم است.
3- طيف سوم: از سوي ديگر، پس از گذشت چند ساعت از انتشار بيانيه موسوي، پايگاه هاي خبري اصول گرايان، آن را تكرار سخنان و اشتباهات گذشته قبلي ارزيابي كردند. مهم ترين واكنش از سوي روزنامه كيهان بود. اين روزنامه به بيانيه موسوي واكنش تندي نشان داد و آن را بيانيه عمر سعد خواند. كيهان فقط بخش اول بيانيه را مدنظر قرار داد و نوشت: «ميرحسين موسوي پس از 5 روز سكوت نسبت به حرمت شكني بي سابقه اوباش ضدانقلاب در روز عاشوراي حسيني، بيانيه اي عمر سعدي صادر كرد و هتاكان به ساحت امام حسين عليه السلام را «مردم خداجو» خواند! عمرسعد در روز عاشورا براي تحريك اوباش عليه امام حسين(ع) گفته بود «اي لشكر خداسوار شويد و حمله كنيد كه حمله به سوي حسين، بشارت بهشت است»!حالا يكي از سران فتنه هتاكان و حرمت شكنان روز عاشورا را كه مورد انزجار ده ها ميليوني ملت ايران قرار گرفتند، مردم خداجو معرفي مي كند.»
حميد رسايي، نماينده مجلس و حامي احمدي نژاد، با تأكيد بر مواضع سابق خود، موسوي را با رجوي و بني صدر مقايسه كرد و گفت: «پيش از اين دلسوزان نظام تأكيد داشتند چهره واقعي موسوي و تقابل او با دين و نظام اسلامي و همچنين همسويي او با دشمنان قسم خورده امام و انقلاب براي عموم مردم روشن است كه بيانيه اخير وي هم اين موضوع را اثبات كرد، بنابراين ديگر براي كساني كه به امام و انقلاب علاقه دارند، جاي ترديدي باقي نمانده است كه موسوي، خاتمي، كروبي و برخي فرزندان هاشمي در خدمت اهداف دشمنان امام، انقلاب و مردم هستند كه اگر مسئولان به وظيفه خود عمل نكنند، مردم انقلابي به بند ميم وصيت نامه حضرت امام عمل خواهند كرد.»
اين جريان حتي نسبت به اقدام محسن رضايي نيز واكنش نشان داد و آن را اقدامي مشكوك در حمايت از موسوي دانست. كيهان در واكنش به اين نامه نوشت: «خوش بيني حكم مي كند كه نامه سرگشاده آقاي محسن رضايي به رهبر معظم انقلاب را ناشي از درك سياسي اندك ايشان تلقي كنيم ولي برخي از شواهد و قرائن موجود و آنچه در متن اين نامه آمده است زمينه چنداني براي خوش بيني باقي نمي گذارد.»
كيهان افزود: «بايد از آقاي رضايي پرسيد اگر آن گونه كه ادعا مي كنيد نامه سرگشاده شما قبل از بيانيه موسوي و بدون هماهنگي با تهيه كنندگان آن نوشته شده است، چرا در تمامي متن آن به بيانيه منافقانه موسوي استناد كرده ايد؟! و چنانچه - باز هم به قول خودتان- بعد از صدور بيانيه موسوي، بخش هاي مربوط به بيانيه را در نامه خود گنجانده ايد، مشخص بفرماييد كه بخش هاي مورد ادعا در كجاي نامه شما آمده است؟! جز در يك جمله كه به هنگام توصيف حضور حماسي مردم از «صحنه تظاهرات ديروز» ياد مي كنيد كه البته مي تواند نشانه تهيه نامه قبل از بيانيه موسوي باشد، ولي اين توصيف نيز نهايتاً در توجيه بيانيه مهندس موسوي به كار گرفته شده است!»
در مجموع، راهكارهاي موسوي را بايد شروطي سهم خواهانه دانست كه وي براي پايان دادن به فتنه پيش روي نظام قرار داده بود؛ شروطي كه پذيرش آن به معناي مهر تأييدي بر اقدامات غيرقانوني فتنه گران بعد از انتخابات 22 خرداد بود، در حالي كه اجراي آن شروط نيز نمي توانست ضمانتي بر پايان فتنه ها باشد.
در مورد نوشتن چنين بيانيه دوپهلويي از سوي موسوي بايد گفت كه به نظر مي رسد وي بعد از حماسه 9 دي بر سر راه دو راهي قرار گرفته بود؛ از يك سو هواداراني را در اطراف خود مي ديد كه اغلب اعتقادي به نظام اسلامي و قانون اساسي نداشته و خواستار تداوم رفتار ساختارشكنانه موسوي و اعلام نظر صريح در اين زمينه بودند كه حركت در اين مسير پايان سياه رويارويي در برابر نظام اسلامي را براي موسوي جريانش به همراه داشت و از ديگر سو حركت به سمت همگرايي و نزديك شدن به نظام اسلامي موجب جدايي حاميان ضدانقلاب موسوي از وي بود و در چنين شرايطي بود كه پروژه عبور از موسوي به سرعت كليد مي خورد.
ضمن آنكه اين اقدام انحرافي را مي توان از منظري ديگر در راستاي ايجاد جريان خبري جديدي براي تحت الشعاع قرار دادن راهپيمايي تاريخي ملت در «برائت از منافقين» و عدم پيگيري مطالبات تظاهرات كنندگان دانست كه خواستار برخورد قاطع با فتنه گران شده بودند.